برای خرید کفش کوهنوردی شما حتما به یک راهنمای خرید حرفه ای و جامع احتیاج پیدا می کنید زیرا کفش های کوهپیمایی یا سنگ نوردی با ظرافت بسیار بالایی طراحی می شوند و هر کتانی مناسب نوع خاصی از فعالیت طراحی می شود.
برای مثال کفش کوهنوردی خودش به کفش کوهستان، کفش صخره نوردی، کفش کوهپیمایی و طبیعت گردی تقسیم بندی می شود که کمپانی ها و برند های مطرح برای هر کدام از آن ها مدل های مختلفی طراحی می کنند.
چرا کفش کوهنوردی بخریم ؟
پیش از هر چیز باید بدانیم که کفش کوه به چه نوع کفش هایی گفته می شود تا شناخت بهتر و دقیق تری نسبت به آن ها داشته باشیم و همینطور باید بدانیم که چرا الزامی است که کفش کوهنوردی بخریم.
در ورزش هایی مثل کوهنوردی، اندام تحتانی به ویژه پاها بیشترین نقش و فعالیت را در انجام این رشته ورزشی ها دارند و شایع ترین آسیب های ورزشی در کوهنوردی صدمات پاها می باشد.
مفاصل زانو و مچ پا نیز از حساس ترین مفاصل بدن هستند که در در معرض ضربات متوالی هستند. نتیجه اینکه برای پیشگیری از آسیب به سلامت پا بیشتر توجه کرد و یکی از راه های بسیار موثر برای حفاظت از پاها استفاده از کفش کوهنوردی مناسب است.
بر خلاف گذشته امروزه دیگر به دوام یک کفش اهمیت چندانی داده نمی شود بلکه به راحتی و قابلیت های فنی آن بیشتر توجه می شود پس شما پیش از هر چیز باید کفشی را تهیه کنید که از جهات مختلف نظیر تکنولوژی های موجود و مواد اولیه به کار رفته در آن مورد بررسی قرار دهید.
انواع مدل کفش کوهنوردی
ورزش کوهنوردی شاخه ی بسیار گسترده ای است که ورزش های زیادی را در بر می گیرد به همین دلیل دارای محصولات ویژه ای است که متناسب با نوع آن ورزش ها طراحی می شود.
کفش مخصوص سنگ نوردی
این مدل کفش ها که با طراحی و مواد خاصی تولید می شوند و از آن ها به کفش صخره نوردی نیز یاد می شود. چسبندگی بسیار بالا، سایز بسیار کوچک تر از اندازه پا و جنس بسیار مقاوم از ویژگی های کفش سنگنوردی می باشد.
کفش مخصوص کوهپیمایی
یکی از محبوب ترین و رایج ترین سری کفش های کوه این مدل است که برند های بزرگی نظیر سالومون، لووا، لومر و … از آن مدل های بسیار زیادی عرضه کرده اند و شاخه گسترده ای دارند
کفش کوهنوردی نیمه سنگین
این مدل برای ارتفاعات متوسط رویه زیاد مناسب است و افرادی که به صورت نیمه حرفه ای به کوهنوردی می پردازند از کفش های کوهنوردی نیمه سنگین استفاده می کنند.
کفش کوهپیمایی سنگین
کفش کوهپیمایی سنگین برای ارتفاعات بسیار زیاد و کوهنوردان حرفه ای مناسب است تا پای آن ها را از خطرات در امان نگه دارد و همچنین ویژگی های دیگری دارد که آن ها را برای یک کوهنوردی تمام عیار کاملا مناسب می کند.
کفش کوه ترکیبی
این مدل تقریبا برای عبور از هر منطقه ای با هر محیطی مناسب است از مناطق کوهستانی برف خیز گرفته تا محیط هایی با گل و لای زیاد. اما در صورتی که شما به صورت تخصصی در محیط خاصی کوهنوردی می کنید بهتر است از کفش های تخصصی تر استفاده کنید.
ویژگی انواع کفش های کوهنوردی
جنس لایه بیرونی کفش های کوه معمولا از پلاستیک، فایبر گلاس و کربن است. امروزه در تولید کتانی ها به صورت تخصصی به حدی توجه می شود که کفش های مخصوص بانوان به صورت مجزا و با طراحی متفاوتی تولید می شوند.
کفش کوهنوردی سنگین High Mountain : این مدل از کفش های سنگین و بسیار قوی کوهنوردی است که تمام آن ها قابلیت نصب گرامپون را دارند و برخی به دلیل ویژگی های خاصی که در لایه های آن ها به کار رفته است قابل استفاده در صعود های بسیار مرتفع نیز هستند.
کفش کوهنوردی Mountaineering : این مدل شامل کفش های نیمه سنگین کوهنوردی است. برای صعود های چند روزه و در ۳ فصل سال قابل استفاده اند. برخی از آن ها دارای لایه گورتکس یا سیمپاتکس هستند که آن ها را برای صعود های زمستانی کاملا مناسب می کند.
کفش کوهپیمائی Trekking : این مدل شامل کفش های سبک کوهپیمائی است و از آن ها باید در صعود های یک روزه استفاده کرد و به دلیل داشتن دوخت در روی کفش نباید از آن ها در مسیر های سنگ لاخی استفاده کرد.
کفش کوه مخصوص پیاده روی Walking : این مدل شامل کفش هایی است که در مسیر های ساده قابل استفاده بوده و عموما در کفی آن ها از شوک گیر استفاده می شود تا فشار های وارده از سطح زمین را به صورت کامل مهار کنند.
کفش سنگ نوردی Climbing : این کفش ها که اصطلاحا کتانی سنگ نیز نامیده می شودند کفشی است که فقط برای صعود در سالن و محیط های مصنوعی از آن استفاده می شود.
مواد استفاده شده در کفش های کوهپیمایی
مواد مختلفی در ساخت کفش به ویژه کفش های کوهنوردی استفاده می شود که به تناسب کارایی هر مدل انتخاب می شوند :
- چرم طبیعی
- چرم مصنوعی
- پارچه های مخصوص
- ترکیبات پارچه ای جدید مثل گورتکس
تکنولوژی های کفش کوهنوردی
پس از انقلاب خیره کننده ای که پروفسور ویلیام الگور (W.L Gore) با ساخت لایه ای (که به احترام نام او بعد ها لایه گورتکس GTX نامیده شد) به راه انداخت ، ابتدا پوشاک های مختلف از این محصول به بازار آمد و طی چند سال اصلاحاتی که در تولید آن به عمل آوردند موجب شد که از این لایه ها برای کفش نیز استفاده شود.
از لایه های دیگری که طی سالیان اخیر در تولید کفش به کار رفته است می توان به sympatex با قابلیت تنفسی خوب، ضد آب و باد بودن آن اشاره کرد که درست مانند گورتکس عمل می کند. همچنین لایه گرما زای Thinsulate در ساخت کفش های زمستانی استفاده می شود. بد نیست که پیش از انتخاب و خرید کفش اندکی در مورد کفش مورد نظرتان تحقیق کنید که چه تکنولوژی ها و ویژگی هایی دارد.
مواد بکار رفته در زیره کتانی
ترکیب کربن و لاستیک، یکی از معروفترین ترکیب هایی است که در سال های اخیر در صنعت تولید کفش از آن بسیار استفاده می شود. از این ترکیب بیشتر برای تولید زیره کفش ها استفاده می شود. این ترکیب با نام تجاری “ویبرام” تولید شده است و ماده ای بسیار سخت و محکم است.
همچنین اخیرا لایه های ضد ضربه ای نیز ساخته شده است که فشار ضربه های وارده به کف پا را کاهش می دهد و سبب می شود که پا دیرتر خسته می شود و در سرازیری زانوها کمتر آسیب می بیند.
زیره کفش کوه چه ویژگی هایی باید داشته باشد
- قابل انعطاف باشد
- ضربه گیر باشد
- وضعیت استقرار کف پا را در داخل کفش حفظ کند
- عاج های عمیق داشته باشد
- اصطکاک خوبی داشته باشد
- مقاومت خوبی در برابر آسیب دیدگی داشته باشد
ویژگی های رویه ی کفش کوهنوردی
- ضد آب باشد
- قابلیت تعریق داشته باشد
- برای راحتی پا نرم و قابل انعطاف باشد
- محکم باشد تا در برابر ضربات از پا محافظت کند
- خاصیت ارتجاعی داشته باشد
- در برابر سرما و گرما مقاوم باشد
- بندها تا نزدیکی پنجه پا ادامه داشته باشد (راحت تر است، بهتر کیپ می شود، درآوردن آن راحت تر است)
- تا روی پا و قوزکها را بپوشاند.
بستن بند کفش کوهپیمایی
برای کفش‌هایی که قوزک پا را می‌پوشانند: باید برای راهپیمائی بندهای قسمت بالائی را شل تر نمود تا قوزک پا دامنه حرکتی بیشتری داشته باشد. در موقع پایین آمدن از شیب بند کفش را محکم کنید، زیرا از فشار بیش از حد به پنجه پا جلوگیری می کند.
نگهداری از کفش کوهنوردی
در صورت کوچکترین صدمه به کفش کوهنوردی باید در سریع ترین زمان ممکن آن را تعمیر کنید. کار هایی که شما باید پس از هر بار استفاده از کفش حتما انجام دهید شامل موارد زیر می شود :
- شستن کفش
- با پارچه آنرا خشک کنید
- اگر کفش چرم است از مواد محافظ چرم استفاده کنید
- برای حفظ انعطاف پذیری کفش و جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت آنرا خشک کرده و واکس مخصوص بزنید
- از گرمای زیاد برای خشک کردن کفش استفاده نکنید (سعی کنید کفش توسط جریان هوا خشک شود)
- برای کفش های لاستیکی از اسپری مخصوص محافظت کننده استفاده کنید
نکات مهمی که باید در مراقبت از کفش رعایت شود
اول فصل زمستان کفش چرمی را کاملا با پی شتر و یا گوسفند چرب کنید و محل دوخت ها را نیز با موم عسل بپوشانید تا آب وارد کفش نشود. هنگام استفاده از کفش در برنامه های زمستانی کفش را با روزنامه پر کرده و داخل یک کیسه نایلنی قرار داده و در کیسه ی خواب قرار دهبد تا یخ نزند. در غیر اینصورت صبح روز بعد کفش مثل آهن محکم می شود. در صورت خیس بودن آن را پر از روزنامه کنید و مرتب روزنامه ها را عوض کنید.
اندازه گیری سایز کفش کوهنوردی
در انتخاب سایز و اندازه گیری کفش ورزشی به ویژه کفش کوهنوردی شما باید یکسری نکات را رعایت کنید که در پایین به برخی از ان ها اشاره می می کنیم :
- کفش نباید خیلی گشاد باشد زیرا باعث ایجاد تاول های پوستی می شود
- همچنین نباید خیلی تنگ باشد تا به پا فشار وارد کند
کفش کوه با سایز نامناسب به ناخن ها و انگشتان پا آسیب وارد می کند و باعث خستگی در پاهای شخص می شود . اندازه کفش کوه برای راحتی باید به گونه‌ای باشد که کوهنورد بتواند ساعتها کفش را به راحتی و آسانی تحمل کند. سایز کفش مناسب، تنها با پوشیدن و راه رفتن مشخص میشود. در این حالت نباید هیچ گونه فشاری بر انگشتان و به ویژه کناره های پا وارد شود
جلوی کفش باید به اندازه کافی پهن باشد تا انگشتان پا داخل آن بتوانند به راحتی حرکت کنند. توجه داشته باشید که هنگام فرود از کوه فشار بیشتری به پنجه ی پای شما وارد می شود پس از خرید کفش های تنگ خود داری کنید.
هنگام خرید کفش باید جورابی را بپوشید که هنگام ورزش از آن استفاده می‌کنید. به طور کلی برای انتخاب سایز کفش دقت کنید تا به اندازه یک سایز کفش بزرگتر را انتخاب کنید و این فضای اضافی را توسط جوراب ها پر کنید، هیچگاه برای اولین بار کفش نو را در یک برنامه ی سنگین استفاده نکنید. زیرا شما از راحتی آن مطلع نیستید و ممکن است برای پای شما مناسب نباشد و سبب اذیت شدنتان شود.
مزایا و معایب انواع مدل کفش های کوهنوردی
مزایای کفش با جنس پلاستیک :
- عایق گرمایی خوبی است
- محل مناسبی برای بستن گرامپون دارد
- سبک است
- ضد آب، ضد باد و ضد سرماست
- یک لایه داخلی نرم دارد
مضرات کفش از جنس لاستیک :
- احتمال شکستن و ترک برداشتن کفش بر اثر سرما و ضربه در ورزشی های ترکیبی یخ و سنگ در آن وجود دارد
- انعطاف پذیری خوبی ندارد
- برای استفاده در زمین نرم و کم شیب وپیاده روی مناسب نیست
مزایای کفش چرم
- قابلیت انعطاف خوب در برنامه های کوهپیمایی و کوهنوردی دارد
- تهویه هوا در کفش را به خوبی انجام می دهد
نکات مهم در خرید کفش سنگ نوردی
مواردی که در خرید کفش سنگنوردی باید مورد توجه قرار داد :
- باید راحت باشد
- اندازه و شکل کفش تغییر نکند
- برای صعود های اصطکاکی قابل انعطاف باشد
- در صعودهای عرضی و طولی باید لبه های سفت و سختی داشته باشد
- پنجه کفش که در برگیرنده انگشتان پا است سخت و محکم باشد
- کف کفش با دوام و لبه های کناری آن با کیفیت باشد
- کفش ضمن آنکه باید از قوزک پا را محافظت کند باید بیشترین انعطاف را نیز برای قوزک پا فراهم کند
- باید سبک قوی و بادوام باشد
انتخاب کفش سنگ نوردی مناسب
- کاملا چسبیده و جفت پا باشد
- در منطقه ای که تنوع گسترده ای از سنگها و دیواره های سنگی است
- باید کفشی انتخاب کرد که بتوان هم از نظر لبه های کفش و هم از نظر خاصیت اصطکاک بر روی سنگ ها پاسخگوی نیاز های شما باشد
معایب انتخاب کفش تنگ
- ایجاد تاول بر روی پا
- میخچه زدن پا
- پینه بستن
- فشار بیش از حد به پا
- خستگی در تمرین و های سنگ نوردی
جنس رویه کفش سنگ نوردی
- جیر (بعد از مدتی گشاد می شود خصوصا اگر بدون آستر باشد)
- چرم
- لاستیکی مخصوص
- کتان
- ترکیبی از مواد فوق
- همگی مواد فوق می تواند آستر دار یا بدون آستر باشد
نکاتی که باید حتما به آن ها توجه داشته باشید
- کفش سنگ نوردی اگر هنگام تمرین خیس شود پس از خشک شدن جمع شده و چروک می شود و هنگام سنگ نوردی پا را اذیت می کند
- هنگام بستن کفش نباید آنرا خیلی محکم کشید زیرا خود این عمل سبب گشاد شدن سریع و صدمه به کفش میشود
- هر چه بیشتر مراقبت نمایید کفش بیشتر عمر میکند
- در تعمیرات دور کفش باید کف کفش نیز عوض شود چون تناسب جنس دور و کف کفش از بین میرود (کفش تعمیر شده بیشتر در تمرینات استفاده میشود)
- برای دستیابی به بهترین کارایی کفش کف و دور آن را هر بار پس از استفاده با مسواک و یا فرچه کاملا تمیز کنید و سپس با کمی آب شسته و خشک کنید
- در طی صعود یک مسیر طولانی عمل تمیز کردن کفش را میتوان با همراه داشتن کمی آب و یک عدد مسواک و یک تکه پارچه چندین مرتبه تکرار کنیداگر
- کفش سنگ نوردی و یا کوهنوردی با آب دریا خیس شود باید آن را با آب شیرین کامل شست تا هر نوع نمک و مواد دریایی که سبب پوسیدگی و خوردگی درزهای دوخته شده و سوراخ های بند کفش می شود از آن خارج شوند
- کیسه ای مناسب برای حمل کفش سنگ نوردی
- اگر کفش فاقد سوراخ فلزی در محل عبور بند کفش است باید از بند کفش های پهن استفاده شود تا از پاره شدن محل بند جلوگیری شود
- در بندهای کشی دقت شود آنها به نوبت از پایین به بالا کشیده شوند طوری که کفش تمامی قسمتهای پا را احاطه کند
